بروزرسانی: 19 آذر 1404
تغذیه بعد از عمل شبکیه؛ بایدها و نبایدها
آیا تا به حال پیش آمده که نگران سلامت چشمان عزیزتان باشید، خصوصاً بعد از عمل حساس شبکیه؟ من دقیقاً از همان روزهایی می گویم که خودم بعد از عمل شبکیه ام گیج و خسته به غذا فکر می کردم که چطور باید خوراکی هایم را انتخاب کنم تا چشم هایم سریع تر بهبود پیدا کنند. راستش را بخواهید، گرسنگی هم کم دردسر نبود! اما فهمیدم که تغذیه نقش بسیار مهمی در روند بهبودی دارد و می تواند جرقه ای باشد بین بهبود سریع و طولانی شدن فرآیند درمان. پس بیایید در این مقاله یک بار به صورت واقعی و دوستانه درباره تغذیه بعد از عمل شبکیه حرف بزنیم و تا جای ممکن اطلاعات علمی و عملی را هم در اختیار شما قرار دهم.
چرا تغذیه بعد از عمل شبکیه مهم است؟
شبکیه چشم مثل یک پرده حساس است که اگر آسیبی ببیند، دید را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. وقتی عمل جراحی روی شبکیه انجام می شود، بدن شما به مواد مغذی مخصوصی نیاز دارد تا فرایند تعمیر و بازسازی با سرعت و کیفیت بهتری انجام شود. طبق تحقیقات (American Journal of Clinical Nutrition, 2018)، ترکیبات خاصی مثل ویتامین ها، آنتی اکسیدان ها و امگا-۳ نه تنها به بهبود رگ های خونی چشم کمک می کنند بلکه التهاب را کاهش می دهند. دقیقاً یعنی چی؟ یعنی اینکه یک رژیم غذایی سالم بعد از عمل نمی تواند فقط جنبه سلامتی عمومی داشته باشد، بلکه مستقیماً در حفظ دید و پیشگیری از عوارض بعد از عمل نقش دارد.
بایدها؛ چه چیزهایی را باید خورد؟
اول از همه، مقدار زیادی سبزیجات و میوه های تازه! بله، ممکن است کلیشه ای به نظر برسد اما واقعاً نباید سبزیجاتی مانند اسفناج، کلم بروکلی، هویج و گوجه فرنگی را کنار بگذارید. اینها پر از لوتئین و زاکسانتین هستند، دو آنتی اکسیدان کلیدی برای چشم که طبق موسسه ملی چشم آمریکا توصیه شده اند. حتماً به دنبال منابع امگا-۳ باشید؛ ماهی سالمون، ساردین و گردو می توانند کمک کنند التهاب کاهش پیدا کند و سلول های شبکیه به خوبی تغذیه شوند. من خودم شخصاً یک پنجعالی سبزیجات شامل هویج، نخود سبز و گوجه درست می کردم تا هر روز یک بخش از این مواد حیاتی را به بدنم برسانم.
امگا-3 و نقش کلیدی آن در ترمیم شبکیه
اگر فکر می کنید امگا-۳ فقط برای پوست خوب است، سخت در اشتباهید! تحقیقاتی از مجله Nutrients, 2017 نشان داده که اسیدهای چرب امگا-۳ مثل DHA مستقیماً روی سلامت ساختار شبکیه تاثیرگذارند و می توانند از از دست رفتن دید جلوگیری کنند. علاوه بر مصرف ماهی، مکمل هایی که زیر نظر پزشک مصرف می شوند هم می توانند مفید باشند. فقط یادتان باشد، همیشه باید پیش از اضافه کردن مکمل ها با چشم پزشکتان مشورت کنید.
نبایدها؛ چه خوراکی هایی را باید حذف کنیم؟
خب، حالا بگذارید کمی هم از آن چیزهایی بگویم که باید قیدشان را بزنید تا به چشم هایتان آسیب نرسد. اولین کلمه ای که باید یادمان باشد: نمک! مصرف زیاد نمک باعث بالا رفتن فشار خون و بدتر شدن تورم بافت های چشم می شود و برای کسی که تازه جراحی شده بدترین دشمن است. از طرفی، غذاهای پرچرب، فست فودها و قندهای اضافه را هم تا حد امکان کنار بگذارید چون ایجاد التهاب سیستمیک می کنند و روند درمان را کند می کنند. من یادم هست یک روز پنهانی یک تکه پیتزا خوردم و بعدش خودم را سرزنش کردم، چون حس می کردم دچار سنگینی در چشم شدم.
آب؛ نوشیدنی جادویی که نباید فراموش شود
قطعاً بارها شنیده اید که آب نوشیدن ضروری است، اما آیا می دانستید که هیدراته ماندن بدن به خصوص بعد از عمل شبکیه، به میزان قابل توجهی جریان خون و اکسیژن رسانی به بافت های چشم را تسهیل می کند؟ طبق گفته دکتر مریم طالبی، چشم پزشک مشهور تهرانی، مصرف روزانه حداقل ۸ تا ۱۰ لیوان آب نقش کلیدی در بهبود سریع تر بعد از عمل دارد. مخصوصاً وقتی شما محدودیت حرکت دارید و خیلی نمی تواند ورزش کنید، همان آب ساده است که وظیفه «سیستم خنک کننده» و سم زدایی بدن را بر عهده می گیرد.
حالا که کمی جدی تر و علمی تر با هم حرف زدیم، اجازه بدهید با شما تجربه شخصی ام را هم به اشتراک بگذارم. در روزهای اول پس از عمل شبکیه، انگار هر چیز کوچکی اهمیت پیدا می کرد. باید مراقب می بودم که غذایم نه تنها دلچسب باشد بلکه سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی باشد. خواهرم به من یاد داد که یک سوپ مرغ سبک با هویج و کرفس چقدر می تواند انرژی بخش باشد، ضمن اینکه به سیستم ایمنی بدن کمک می کرد. حتی یک پاستا ساده با سس گوجه فرنگی طبیعی می توانست منبع خوبی برای ویتامین A باشد؛ همان ویتامین معروف برای سلامت چشم ها.
باشه، نوبتی هم باشد، کمی به خودتان سخت نگیرید! رژیم بعد از عمل نباید به جایی برسد که حس کنید به یک رژیم زندانی تبدیل شده اید. شما می توانید با هوشمندی، مواد غذایی مفید را به صورت خلاقانه در رژیم تان بگنجانید و لذت ببرید. فقط در لحظه های ضعف، یاد سلامت چشم هایتان بیافتید و رو به نور یک دنیا امید بیشتر ببینید.
جمع بندی و یک جمله آخر
تغذیه بعد از عمل شبکیه فقط یک مجموعه قوانین خشک نیست که باید از آن پیروی کنید. این یک سفر قلبی است به سمت بهبودی و مراقبت از یکی از مهم ترین حواس تان؛ چشمانتان. با افزودن سبزی ها، میوه ها، اسیدهای چرب امگا-۳ و کاهش مصرف نمک و فست فودها، دارید به چشمان تان هدیه ای می دهید که شاید هر روز فراموشش می کنید: سلامت و دید بهتر. پس، قرار نیست با فشاردادن ناخن های دست به خودتان یادآوری کنید، بلکه با انتخاب های روزانه غذایی تان، به چشمان تان عشق بورزید و قدم به قدم به سلامتی نزدیک شوید.
سوالات متداول درباره تغذیه بعد از عمل شبکیه
- 1. بعد از عمل شبکیه چه غذاهایی برای بهبود سریع تر مناسب هستند؟
- غذاهای حاوی ویتامین A، C، E، لوتئین، زاکسانتین و امگا-۳ مانند سبزیجات سبز، هویج، ماهی سالمون و گردو موثرند.
- 2. آیا می توانم مکمل های غذایی مصرف کنم؟
- بله، ولی حتماً تحت نظر پزشک باشید تا مکمل های مناسب تجویز شوند و تداخل دارویی نداشته باشند.
- 3. مصرف نمک چه تاثیری بر روند بهبود دارد؟
- نمک زیاد باعث افزایش فشار خون و تورم چشم می شود که روند بهبود را کند می کند، پس باید کاهش یابد.
- 4. آیا مصرف آب اهمیت خاصی دارد؟
- کاملاً! آب باعث بهبود جریان خون و کاهش التهاب می شود، پس نوشیدن روزانه حداقل ۸ لیوان آب توصیه می شود.
- 5. آیا فست فودها و غذاهای پرچرب می توانند روند بهبود را کند کنند؟
- بله، این نوع غذاها التهاب بدن را افزایش می دهند و از روند بهبودی جلوگیری می کنند.
خلاصه تغذیه بعد از عمل شبکیه در یک نگاه
| بخش | بایدها | نبایدها |
|---|---|---|
| مواد غذایی | سبزیجات سبز، هویج، میوه های تازه، ماهی سالمون، گردو | نمک زیاد، فست فود، خوراکی های پرچرب، قندهای اضافه |
| مکمل ها | امگا-۳، ویتامین های مخصوص چشم (تحت نظر پزشک) | مصرف بدون مشورت پزشک |
| نوشیدنی ها | آب زیاد (۸-۱۰ لیوان در روز) | نوشیدنی های کافئین دار و نوشابه های گازدار زیاد |
| توجه خاص | کنترل فشار خون، رعایت رژیم کم نمک | خوددرمانی و پرخوری |
منبع محتوا: American Journal of Clinical Nutrition، Nutrients Journal، توصیه های چشم پزشکان ایرانی.