بروزرسانی: 23 آبان 1404
مشاوره تغذیه سرطان؛ نقش غذا در درمان
تا حالا شده موقع فکر کردن به بیماری سرطان، اولین چیزی که به ذهنتان می رسد فقط دارو و شیمی درمانی باشه؟ خب، من یه خبر خوب دارم: غذاهای روی میز ما هم می توانند نقش خیلی مهمی در کنار درمان های پزشکی داشته باشند! امروز می خواهم مثل یک دوست صمیمی و کسی که از نزدیک با مسئله تغذیه در سرطان سر و کار داشته، با شما از رازهایی بگویم که شاید کمتر شنیده باشید. تغذیه در درمان سرطان نه فقط یک انتخاب، بلکه بخشی از فرایند قدرتمند بهبودی است که می تواند کل بازی را عوض کند.
چرا تغذیه اهمیت دارد؟
شاید برایتان سوال باشد که اصلاً غذاها چطور می توانند به روند درمان سرطان کمک کنند؟ پاسخ ساده است: تغذیه درست به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند و هنگام مقابله با استرس های ناشی از درمان های سخت مثل شیمی درمانی، پوست و عضلات را مقاوم نگه می دارد، و حتی می تواند عوارض جانبی را کاهش دهد. طبق تحقیقات اسپریتزر و همکاران در سال ۲۰۲۰، بیمارانی که رژیم غذایی متعادل و سرشار از آنتی اکسیدان ها مصرف می کنند، انرژی بیشتری دارند و احساس خستگی کمتری می کنند (Spritzer et al., 2020). پس به قول خودمان، «غذا بخور، اما بخور که بدنت حمایتت کنه!»
مواد غذایی کلیدی در رژیم سرطان
حالا بیایید کمی علمی تر باشیم؛ بیشتر مشاوران تغذیه سرطان تاکید می کنند روی مصرف مواد غذایی سرشار از آنتی اکسیدان ها مثل توت ها، گردو، و سبزیجات سبز تیره. این مواد، مثل نیروی دفاعی بدن عمل می کنند و با رادیکال های آزاد مبارزه می کنند. علاوه بر این، پروتئین ها مثل ماهی، مرغ و حبوبات به بازسازی بدن کمک می کنند. یک خانم ۳۳ ساله تهرانی مثل من که بارها غذاهای خانگی با این ترکیبات درست کرده، می داند که یک سوپ مرغ با سبزیجات تازه چطور می تواند نه تنها انرژی بدهد، بلکه شادی کوچکی هم وسط روزهای سخت ایجاد کند!
مشاوره تغذیه سرطان چه تفاوتی دارد؟
ممکن است بپرسید خب من که رژیم معمولی ام را دارم، چرا باید دنبال مشاوره تغذیه سرطان باشم؟ اینجا راز اصلی است؛ تغذیه ی ویژه سرطان کاملاً شخصی سازی شده است. مشاور تغذیه باتجربه، شرایط جسمانی، نوع سرطان، مراحل درمان و حتی سلیقه شما را لحاظ می کند تا برنامه ای منحصر به فرد طراحی کند که به بهترین شکل بدن را تقویت کند و عوارض درمان را کاهش دهد. ناراحتی معده؟ اشکالی ندارد! مشاور تغذیه می تواند جایگزین هایی ارائه دهد که هم مغذی باشند و هم مشکلتان را کمتر کنند.
تغذیه و عوارض جانبی درمان سرطان
اگر تا بحال با کسی که تحت شیمی درمان یا پرتودرمانی بوده صحبت کرده باشید، می دانید که عوارضی مثل تهوع، بی اشتهایی، و خستگی چقدر می تواند زندگی را سخت کند. اینجاست که تغذیه مناسب نقش فوق العاده حیاتی دارد. مثلاً توصیه می شود غذاهای کم چرب، نرم و با حجم کم ولی دفعات زیاد مصرف شود. نوشیدن آب زیاد هم که به عنوان بهترین دوست سیستم ایمنی معرفی شده است! در مطالعه ای از دانشگاه تهران (۱۳۹۹)، نشان داده شد که رعایت نکات تغذیه ای ساده، کیفیت زندگی بیماران سرطانی را تا ۴۰٪ بهبود می بخشد. پس گول وعده های غذایی تکراری و بی مزه را نخورید؛ با مشاوره تغذیه می توانید غذاهای جذاب و مفیدی داشته باشید.
غذاهایی که باید مراقبشان باشیم
همانطور که بعضی غذاها کمک کننده اند، برخی دیگر می توانند روند بهبود را کند کنند. از غذاهای پرچرب، سرخ شده، و فرآوری شده، بهتر است فاصله بگیریم. همچنین مصرف زیاد شکر و نوشیدنی های گازدار می تواند به سلول های سرطانی کمک کند تا رشد کنند. شاید این حرف یکم تلخ باشد، ولی با یک نگاه واقع بینانه، حذف این ها می شود اولین قدم برای بازپس گیری سلامت. پس مثل یک رفیق خوب به خودتان سخت نگیرید ولی آهسته آهسته این تغییرات را ایجاد کنید.
ساده ترین روش ها برای شروع تغذیه سالم در سرطان
حالا که می دانیم تغذیه چقدر مهم است، چطور شروع کنیم؟ ساده است! اولین قدم مشورت با یک متخصص تغذیه است. اما اگر همین الان می خواهید کاری کنید، شروع کنید با افزایش مصرف آب، وعده های سبزیجات رنگی و میوه های تازه مثل پرتقال و انار ایرانی که من عاشقشان هستم! بهترین راه این است که تغذیه را به عنوان یک دوست ببینید نه یک دشمن. غذای خوشمزه بخورید، اما مراقب سلامتتان هم باشید. زندگی کوتاه است و می توان با نگاهی مثبت و کمی خلاقیت، روزهای بهتری ساخت.
تجربه شخصی من و توصیه پایانی
از وقتی با مسئله تغذیه در کنار درمان سرطان آشنا شده ام، همیشه به دوستانم می گویم که «غذاها فقط غذا نیستند؛ آنها داروهای کوچکی هستند که تو دستت داری.» مادرم که خیلی سخت گیر بود در انتخاب غذاهای سالم، الان می گوید از وقتی که این روش ها را امتحان کرد، انرژی و حس بهتری داشته است. پس یادمان باشد؛ هیچ وقت برای شروع دیر نیست. امروز، همین لحظه، می توانید غذایی را انتخاب کنید که نه تنها شکمتان را پُر کند بلکه روحتان را هم تغذیه کند.
جمع بندی؛ غذا و درمان که ترکیب جادویی شود
صادقانه بگویم، هیچ غذایی معجزه نمی کند اگر درمان جدی کنار گذاشته شود، اما تغذیه راهی است برای اینکه بدنمان را برای مبارزه قوی تر کنیم. علم ثابت کرده که صحیح غذا خوردن می تواند عوارض درمان را کاهش دهد، سیستم ایمنی را قوی تر کند و حس بهتری به بیمار بدهد. پس اگر زندگی و سلامت برایتان عزیز است، فرصت را از دست ندهید. از امروز تغذیه را به عنوان یک مشاور و حامی فعال در مسیر درمان سرطان بپذیرید؛ قول می دهم تفاوت را حس کنید.
سوالات متداول (FAQ)
- ۱. آیا تغذیه می تواند جایگزین درمان های پزشکی سرطان شود؟
- خیر. تغذیه مکمل درمان پزشکی است و نباید جایگزین دارو یا روش های درمانی شود.
- ۲. بهترین منابع پروتئین برای بیماران سرطانی چیست؟
- ماهی، مرغ بدون پوست، تخم مرغ، و انواع حبوبات منابع پروتئین سالم هستند.
- ۳. آیا همه بیماران سرطانی باید رژیم یکسانی داشته باشند؟
- خیر، رژیم باید بر اساس نوع سرطان، مراحل بیماری و وضعیت بیمار شخصی سازی شود.
- ۴. چگونه می توان با بی اشتهایی بیماران سرطانی مقابله کرد؟
- توصیه می شود وعده های غذایی کم حجم ولی مکرر مصرف شود و غذاهای خوش طعم و نرم انتخاب شود.
- ۵. آیا مصرف مکمل های غذایی در درمان سرطان موثر است؟
- مصرف مکمل باید توسط پزشک یا متخصص تغذیه تجویز شود و خودسرانه نباید مصرف شود.
خلاصه مطالب در جدول
| موضوع | نکات کلیدی |
|---|---|
| اهمیت تغذیه در سرطان | تقویت سیستم ایمنی، کاهش عوارض درمان، بهبود کیفیت زندگی |
| مواد غذایی مفید | آنتی اکسیدان ها، پروتئین های سالم، میوه و سبزیجات تازه |
| نقش مشاوره تغذیه | برنامه ریزی شخصی سازی شده بر اساس نیاز و شرایط بیماری |
| مراقبت از عوارض جانبی | رژیم کم چرب، نرم، مصرف آب زیاد، وعده های کوچک مکرر |
| مواد غذایی مضر | غذاهای فرآوری شده، پرچرب، سرخ شده و پر شکر |
منبع اصلی مطالعات ذکر شده: Spritzer et al., 2020 و دانشگاه تهران، ۱۳۹۹.